سفارش تبلیغ
صبا ویژن

88/8/25
9:15 عصر

احادیث

بدست سیا ساکتی در دسته

امام علی (علیه السلام): نَـکَدُ الْعِلْمِ الْکَذِبُ وَ نَـکَدُ الْجِدِّ اللَّعِبُ؛ آفت علم دروغ و آفت جدیت، بازى است. غرر الحکم ، ح 10000.

 

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): یَجى‏ءُ الرَّجُلُ یَوْمَ الْقیامَةِ وَ لَهُ مِنَ الْحَسَناتِ کَالسَّحابِ الرُّکامِ اَو کَالْجِبالِ الرَّواسى فَیَقولُ: یا رَبِّ ، اَنـّى لى هذا وَ لَمْ اَعْمَلها؟ فَیَقولُ : هذا عِلْمُکَ الَّذى عَلَّمْتَهُ النّاسَ یُعْمَلُ بِهِ مِنْ بَعْدِکَ؛ انسان، در روز قیامت مى‏آید و با خود کارهاى نیکى چون ابرهاى انبوه یا کوه‏هاى سر به فلک کشیده دارد، پس مى‏گوید: پروردگارا ! اینها را که من انجام نداده‏ام، اینها از کجایند؟ [خداوند] مى‏فرماید: این، دانش توست که به مردم آموختى و پس از تو، به آن عمل کردند. بصائر الدرجات ، ص 25، ح 16.
امام علی (علیه السلام): ما اَخَذَ اللّه‏ُ میثاقاً مِنْ اَهْلِ الْجَهْلِ بِطَـلَبِ تِبْیانِ الْعِلْمِ حَتّى اَخَذَ میثاقاً مِنْ اَهْلِ الْعِلْمِ بِبَیانِ الْعِلْمِ لِلجُهّالِ؛ لاَِنَّ الْعِلْمَ کانَ قَبْلَ الْجَهْلِ؛ خداوند، از مردم نادان پیمانى براى جستجوى دانش نگرفت، مگر این‏که پیمان بیان کردن دانش براى نادانان را از اهل دانش گرفت، چرا که دانش، پیش از نادانى بود. امالى، مفید، ص 66، ح 12.
امام علی (علیه السلام): لَولا... ما اَخَذَ اللّه‏ُ عَلَى الْعُلَماءِ اَلاّ یُقارّوا عَلى کِظَّةِ ظالِمٍ وَ لا سَغَبِ مَظْلومٍ لاََلْقَیْتُ حَبْلَها عَلى غارِبـِها؛ اگر خداوند از علما پیمان نگرفته بود که با پرخورى ظالم و گرسنگى مظلوم آرام نگیرند، زمام خلافت را به حال خود رها مى‏کردم. نهج البلاغه، از خطبه 3.
امام علی (علیه السلام): زَلَّةُ الْعالِمِ کَانْکِسارِ السَّفینَةِ تَغْرَقُ و تُغْرِقُ مَعَها غَیْرَها؛ لغزش عالم، مانند شکستن کشتى است. خود، غرق مى‏شود و دیگران را هم با خود غرق مى‏کند. غرر الحکم ، ح 5474.
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله): اِنَّ الْعَبْدَ لِیُذْنِبُ الذَّنْبَ فَیَنْسى بِهِ الْعِلْمَ الَّذى کانَ قَدْ عَلِمَهُ؛ انسان گناه مى‏کند، پس با آن، علمى را که پیشتر مى‏دانسته، از یاد مى‏برد. عدّة الداعى، ص 197.
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله): لَو خِفْتُمُ اللّه‏َ حَقَّ خیفَتِهِ لَعَلِمْتُمُ الْعِلْمَ الَّذى لا جَهلَ مَعَهُ ، وَ لَو عَرَفْتُمُ اللّه‏َ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ لَزالَتْ بِدُعائِکُمُ الْجِبالُ؛ اگر از خدا چنانکه باید مى‏ترسیدید، به دانشى ناب دست مى‏یافتند و اگر خدا را چنانکه باید مى‏شناختید، با دعایتان کوه‏ها از میان مى‏رفتند. کنز العمّال، ح 5881.
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله): اِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْکُمُ الفِتَنُ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْکُمْ بِالْقُرآنِ ... و لَهُ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ فَظاهِرُهُ حُکْمٌ وَ باطِنُهُ عِلْمٌ ... فیهِ مَصابیحُ الْهُدى وَ مَنارُ الْحِکْمَةِ وَ دَلیلٌ عَلَى الْمَعْرِفَةِ لِمَنْ عَرَفَ الصِّفَةَ؛ هنگامى که فتنه‏ها چون پاره‏هاى شب تار بر شما مشتبه شود، به قرآن روى بیاورید ... براى قرآن ظاهرى و باطنى است. ظاهر آن حکمت و باطن آن دانش است ... در قرآن چراغ‏هاى هدایت و نشانه‏هاى حکمت و راهنماى معرفت هست، براى کسى که ویژگى‏اش را شناخت. کافى، ج 2، ص 599 ، ح 2.
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله): اِنَّ شَرَّ الشَّرِّ شِرارُ الْعُلَماءِ وَ اِنَّ خَیْرَ الْخَیْرِ خیارُ الْعُلَماءِ؛ بدترین بدها، دانشمندان بدند و بهترین خوب‏ها، دانشمندان خوب‏اند. منیة المرید ، ص 137.
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله): ما مِنْ عالِمٍ اَو مُتَعَلِّمٍ یَمُرُّ بِقَرْیَةٍ مِنْ قُرَى الْمُسْلِمینَ اَو بَلْدَةٍ مِنْ بِلادِ الْمُسْلِمینَ وَ لَمْ یَاْکُلْ مِنْ طَعامِهِمْ وَ لَمْ یَشْرَبْ مِنْ شَرابِهِمْ وَ دَخَلَ مِنْ جانِبٍ وَ خَرَجَ مِنْ جانِبٍ اِلاّ رَفَعَ اللّه‏ُ تَعالى عَذابَ قُبورِهِمْ اَرْبَعینَ یَوْما؛ هیچ دانشمند و یا دانش‏اندوزى از روستایى از روستاها و یا شهرى از شهرهاى مسلمانان نمى‏گذرد و از خوراک آنان نمى‏خورد و از نوشیدنى آنان نمى‏نوشد و از یک طرف وارد نمى‏شود و از طرف دیگر خارج نمى‏گردد، جز آنکه خداى متعال عذاب قبرهایشان را تا چهل روز بر مى‏دارد. جامع الأخبار ، ص 507، ح 1405.
امام علی (علیه السلام): خَیْرُ مَنْ شاوَرْتَ ذَوُو النُّهى وَالْعِلْمِ ، وَ اُولُو التَّجارِبِ وَ الْحَزْمِ؛ بهترین مشاوران، دارندگان عقل، علم، تجربه و دوراندیشى‏اند. غرر الحکم ، ح 4990.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): لا تَجْلِسوا مَعَ کُلِّ عالِمٍ، اِلاّ عالِماً یَدْعوکُمْ مِنْ الخَمْسِ اِلى الْخَمْسِ : مِنَ الشَّکِّ اِلَى الْیَقینِ، وَ مِنَ الْعَداوَةِ اِلَى النَّصیحَةِ وَ مِنَ الْکِبْرِ اِلَى التَّواضُعِ وَ مِنَ الرّیاءِ اِلَى الاِْخْلاصِ وَ مِنَ الرَّغْبَةِ اِلَى الزُّهْدِ؛ با هر عالمى ننشینید، مگر عالمى که شما را از پنج چیز به پنج چیز دعوت کند: از شکّ به یقین، از دشمنى به خیرخواهى، از تکبّر به تواضع، از ریا به اخلاص و از علاقه به دنیا به بى‏اعتنایى به آن. تاریخ بغداد ، ج 5، ص 70، ح 2421.
امام علی (علیه السلام): جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وَ تَزْکُ نَفْسُکَ؛ با علما هم‏نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد. غرر الحکم ، ح 4786.
امام باقر (علیه السلام): مَنْ عَلَّمَ بابَ هُدىً فَلَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اُجورِهِمْ شَیْئاً وَ مَنْ عَلَّمَ بابَ ضَلالٍ کانَ عَلَیْهِ مِثْلُ اَوزارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اَوزارِهِمْ شَیْئا؛ هرکس باب هدایتى را به کسى آموزش دهد، پاداش همه کسانى را که به آن عمل کنند، دارد، بى آنکه چیزى از پاداش آنان کم شود و هرکس باب گمراهى را یاد دهد، گناهان همه کسانى که بدان عمل کنند، بر او نیز بار مى‏شود، بى آن‏که چیزى از گناهان آنان کم شود. کافى ، ج 1، ص 35، ح 4.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): تَناصَحوا فِى الْعِلْمِ ، فَاِنَّ خیانَةَ اَحَدِکُمْ فى عِلْمِهِ اَشَدُّ مِنْ خیانَتِهِ فى مالِهِ وَ اِنَّ اللّه‏َ سائِلُـکُمْ یَوْمَ الْقیامَةِ؛ در دانش، خیرخواه یکدیگر باشید که خیانت هر یک از شما در دانشش، سخت‏تر از خیانت او در مالش مى‏باشد و خداوند روز قیامت از شما بازخواست مى‏کند. امالى طوسى، ص 126، ح 198.
امام علی (علیه السلام): اَلا لا تَنالُ الْعِلْمَ اِلاّ بِسِتَّةٍ ؛ سَاُنبیکَ عَنْ مَجموعِها بِبَیانِ: ذَکاءٌ وَ حِرصٌ وَاصْطِبارٌ وبُلْغَةٌ ؛ و اِرشادُ اُستادٍ وَ طولُ زَمانِ؛ هرگز به دانش دست نمى‏یابى مگر با شش چیز؛ که من در این سخن، تو را از همه آنها آگاه مى‏کنم: هوش، حرص، شکیبایى، شایستگى؛ راهنمایى استاد و درازاى زمان. آداب المتعلّمین، ص 82.
امام باقر (علیه السلام): اَلْعُلَماءُ فى اَنـْفُسِهِمْ خانَةٌ اِنْ کَـتَمُوا النَّصیحَةَ اِنْ رَاَوْا تائِها ضالاًّ لا یَهْدونَهُ اَوْ مَیِّتا لا یُحْیونَهُ فَبِئْسَ ما یَصْنَعونَ لاَِنَّ اللّه‏َ تَبارَکَ وَ تَعالى اَخَذَ عَلَیْهِمُ الْمیثاقَ فِى الْـکِتابِ اَنْ یَاْمُروا بِالْمَعْروفِ وَ بِما اُمِروا بِهِ وَ اَنْ یَنْهَوْا عَمّا نُهوا عَنْهُ وَ اَنْ یَتَعاوَنوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى وَ لا یَتَعاوَنوا عَلَى الاِْثْمِ وَ الْعُدْوانِ؛ اگر دانشمندان نصیحت را پنهان دارند، خیانت کرده‏اند. اگر سرگشته گمراهى را دیدند و او راراهنمایى نکردند و یا (دل) مرده‏اى را زنده ننمودند، وه که چه کار زشتى کرده‏اند! چون خداوند تبارک و تعالى در کتاب از ایشان پیمان گرفته که به معروف و آنچه فرمان یافته‏اند فرمان دهند و از آنچه نهى شده‏اند نهى کنند و بر نیکوکارى و پرهیزکارى، یکدیگر را یارى کنند و در گناه و ستم یکدیگر را یارى نکنند. کافى ، ج 8 ، ص 54، ح 16.
امام علی (علیه السلام): خُذوا مِنْ کُلِّ عِلْمٍ اَحْسَنَهُ فَاِنَّ النَحْلَ یَاْکُلُ مِنْ کُلِّ زَهْرٍ اَزْیَنَهُ فَیَتَوَلَّدُ مِنْهُ جَوهَرانِ نَفیسانِ: اَحَدُهُما فیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ وَ الآْخَرُ یُسْتَضاءُ بِهِ؛ از هر دانشى بهترینش را انتخاب کنید، زنبورِ عسل از هر گلى زیباترینش را مى‏خورد. در نتیجه دو جواهر گران‏بها از آن تولید مى‏شود: یکى (عسل) براى مردم شفاست و دیگرى (موم) که از آن روشنایى مى‏گیرند. غرر الحکم ، ح 5082.
امام رضا (علیه السلام): رَحِمَ اللّه‏ُ عَبْدا اَحیا اَمْرَنا ... یَتَعَلَّمُ عُلومَنا وَ یُعَلِّمُهَا النّاسَ ، فَاِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِموا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعونا؛ رحمت خدا بر بنده‏اى را که امر ما را زنده کند... دانش‏هاى ما را فرا گیرد و به مردم بیاموزد. اگر مردم زیبایى‏هاى سخنان ما را مى‏دانستند، از ما پیروى مى‏کردند. معانى الأخبار ، ص 180، ح 1.
امام صادق (علیه السلام): وَ الْمُتَعَلِّمُ یَحْتاجُ اِلى رَغْبَةٍ وَ اِرادَةٍ و فَراغٍ وَ نُسُکٍ وَ خَشْیَةٍ وَ حِفْظٍ وَ حَزْمٍ؛ دانش اندوز به شوق، اراده، فراغت، عبادت، ترس از خدا، مراقبت و آینده‏نگرى نیاز دارد. مصباح الشریعه، ص 15.
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله): اِنَّ اللّه‏َ تَعالى قَدْ تَکَفَّلَ لِطالِبِ الْعِلْمِ بِرِزْقِهِ خاصَّةً عَمّا ضَمِنَهُ لِغَیْرِهِ؛ بى‏گمان خداوند متعال روزى جویاى دانش را به‏طور ویژه، افزون بر آنچه براى دیگران تضمین کرده، به عهده گرفته است. منیة المرید ، ص 160.
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله): مَنْ جاءَهُ الْمَوتُ وَ هُوَ یَطْلُبُ الْعِلْمَ لِیُحْیِىَ بِهِ الاِْسلامَ کانَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الاَْنبِیاء دَرَجَةٌ واحِدَةٌ فِى الْجَنَّةِ؛ هر کس در جستجوى دانش باشد تا با آن اسلام را زنده کند و مرگ او فرا رسد، در بهشت میان او و پیامبران تنها یک درجه فاصله است. منیة المرید ، ص 100.
امام سجاد (علیه السلام): لَوْ یَعْلَمُ النّاسُ ما فى طَـلَبِ الْعِلْمِ لَطَـلَبوهُ وَ لَو بِسَفْکِ الْمُهَجِ وَ خَوضِ اللُّجَجِ اِنَّ اللّه‏َ تَبارَکَ وَ تَعالى اَوحى اِلى دانیالَ : اِنَّ اَمْقَتَ عَبیدى اِلَىَّ الْجاهِلُ الْمُسْتَخِفُّ بِحَقِّ اَهْلِ الْعِلْمِ ، التّارِکُ لِلاِْقْتِداءِ بِهِمْ وَ اِنَّ اَحَبَّ عَبیدى اِلَىَّ التَّقىُّ الطّالِبُ لِلثَّوابِ الْجَزیلِ اَللاّزِمُ لِلْعُلَماءِ التّابِـعُ لِلْحُلَماءِ القابِلُ عَنِ الْحُـکَماءِ؛ اگر مردم مى‏دانستند که در جستجوى دانش چه چیزى [نهفته] است، بى‏گمان در پى آن مى‏رفتند، حتّى اگر با ریخته شدن خون و فرو رفتن در اعماق دریا باشد. خداى تبارک و تعالى به دانیال وحى کرد: منفورترین بندگانم نزد من، نادانى است که حق اهل علم را سبک بشمارد و پیروى از ایشان را رها کند و محبوب‏ترین بندگانم نزد من، تقوا پیشه‏اى است که جویاى پاداش فراوان، همراه دانشمندان، پیرو بردباران و پذیراى حکیمان باشد. کافى ، ج 1، ص 35، ح 5.
امام علی (علیه السلام): کُلَّ وِعاءٍ یَضیقُ بِما جُعِلَ فیهِ اِلاّ وِعاءُ الْعِلْمِ فَاِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ؛ هر ظرفى که در آن چیزى ریخته شود پر مى‏شود، مگر ظرف دانش که هر چه در آن ریخته شود جا باز مى‏کند. نهج البلاغه ، حکمت 205.
امام علی (علیه السلام): اَلْعِلْمُ عِلْمانِ : مَطْبوعٌ ومَسْموعٌ ، ولا یَنْفَعُ الْمَسْموعُ اِذا لَمْ یَکُنِ الْمَطْبوعُ؛ علم دو گونه است: فطرى و شنیدنى، علم شنیدنى مفید واقع نمى‏شود اگر علم فطرى نباشد. نهج البلاغه ، حکمت 338.
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله): اِنَّ لُقْمانَ قالَ لاِبْنِهِ : یا بُنَىَّ عَلَیْکَ بِمَجالِسِ الْعُلَماءِ وَ اسْتَمِعْ کَلامَ الْحُکَماءِ فَاِنَّ اللّه‏َ یُحْیِى الْقَلْبَ الْمَیِّتَ بِنورِ الْحِکْمَةِ کَما یُحْیِى الاَْرْضَ الْمَیتَةَ بِوابِلِ الْمَطَرِ؛ لقمان به پسرش گفت: فرزندم! همواره در مجلس دانشمندان باش و سخنان حکیمان را بشنو، که خداوند، دل مرده را به نور حکمت زنده مى‏کند؛ همان گونه که زمین مرده را با باران سیل‏آسا، زنده مى‏گرداند. معجم الکبیر ، ج 8 ، ص 199
امام علی (علیه السلام): کُلَّمَا ازْدادَ عِلْمُ الرَّجُلِ زادَتْ عِنایَتُهُ بِنَفْسِهِ وَ بَذَلَ فى ریاضَتِها وَ صَلاحِها جُهْدَهُ؛ هر اندازه دانش انسان بیشتر شود، توجه او به خودش بیشتر مى‏گردد و در ریاضت و رشد و اصلاح نَفْس، کوشش بیشترى مى‏نماید. غرر الحکم ، ح 7204.
امام صادق (علیه السلام): اَلْعِلْمُ مَقْرونٌ اِلَى الْعَمَلِ ، فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ ، ومَنْ عَمِلَ عَلِمَ ، وَالْعِلْمُ یَهْتِفُ بِالْعَمَلِ فَاِنْ اَجابَهُ وَ اِلاَّ ارْتَحَلَ عَنْهُ؛ دانش، با عمل همراه است، پس هر که دانست، عمل کرد و هر که عمل کرد، دانست و دانش، به عمل فرا مى‏خواند. پس اگر او را اجابت کرد، چه بهتر وگرنه از او جدا مى‏گردد. کافى ، ج 1، ص 44، ح 2.
امام علی (علیه السلام): اَعَزُّ الْعِزِّ الْعِلْمُ ؛ لاِءَنَّ بِهِ مَعْرِفَةُ الْمَعادِ وَ الْمَعاشِ، وَ اَذَلُّ الذُّلِّ الْجَهْلُ ؛ لاِءَنَّ صاحِبَهُ اَصَمُّ ، اَبْکَمُ ، اَعْمى ، حَیْرانُ؛ عزیزترین عزّت، دانش است، چرا که با آن معاد شناخته مى‏شود و راه کسب معاش به دست مى‏آید و خوارترین خوارى، نادانى است، چرا که نادان کر و لال و کور و سرگردان است. نزهة الناظر، ص 70، ح 65.
رسول اکرم (صلى الله ‏علیه ‏و ‏آله): طَـلَبُ الْعِلْمِ فَریضَةٌ عَلى کُلِّ مُسْلِمٍ ، فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنْ مَظانِّهِ ، وَاقْتَبِسوهُ مِنْ اَهْلِهِ؛ در پى دانش بودن، بر هر مسلمانى واجب است، پس دانش را از جایى که احتمال بودنش هست، بجویید و آن را از اهلش فراگیرید. امالى طوسى، ص 569، ح 1176.